بررسی شفافیت مالی معدن‌های سنگ مرمر در «قزل قیه»
مستند «قزل قیه» به کارگردانی سیامک مختاری، از آثار حاضر در بخش مسابقه «مستند پایش و پالایش اجتماعی»، ماجرای واگذاری یک معدن و مشکلاتی را که برای مردم پیش می‌آید، بررسی و روایت می‌کند. حجت الاسلام محسن قنبربان، از داوران بخش «مستند پایش و پالایش اجتماعی» در یادداشتی به این مستند پرداخته است که می‌خوانید.
امسال در بخش پایش و پالایش اجتماعی، مستندی به‌نام قزل قیه (سنگ طلا) به‌نظرم بهترین بود. قصه مستندی از معدن سنگ مرمر سریش‌آباد، شهری با ۱۰هزار جمعیت و حدود ۶۰۰خانواده فقیر! سالی ۱۰۰۰میلیارد سود معدن از این شهر خارج می‌شود اما ۲۶سال جاده کمربندی‌اش در حال احداث مانده است! طبق قانون معادن ۱۰درصد فروش سنگ معدن، «حقوق دولتی» است -که اینجا اگر وصول شود- به خزانه می‌ریزد و به وضع عمومی شهر نمی‌رسد!
«سیامک مختاری» کارگردان مستند گفت: آنچه در این سالها از چشم مردم مخفی مانده است ارزش معادن مختلف داخل کشور است. یکی از پر سودترین این معدن ها معدن مرمر است که مرمر قیمت بالایی دارد و نود درصد از آن صادرات می شود.
این کارگردان نیز بیان داشت: این معدن ها معمولا به دست یک ارگان و اصناف خاصی است و علیرغم اینکه منفعت مالی به مردم نمی رسد، هیچ شفافیت مالی هم در آنها وجود ندارد وطی تحقیقاتی که داشتیم یکی از پرکیفیت ترین معدن ها در شهر سریش آباد در استان کردستان و مرز همدان قرار دارد.
وی درباره استفاده از منابع تحقیقاتی در شکل گیری این مستند نیز گفت: ما برای این مستند از یک سری اسناد مربوط به معادن و قوه قضائیه و طرفین دعوا و ادعا و همچنین صحبت با افراد جنبش عدالت خواه در کردستان استفاده کردیم.
مختاری همچنین درباره هدف از ساخت این مستند، گفت: در واقع با بررسی یک مورد خاص کلیت این ماجرا را مطرح کردیم. شفافیت مالی، اینکه به چه نیتی از این معدن ها استفاده می شود؟ چطور قانون در این باره اجرا نمی شود؟ و فساد شبکه ای که در مجموعه معدن ها وجود دارد همگی از موضوعاتی بود که در این مستند ۷۰ دقیقه ای بررسی کردیم.
وی درباره موانع و محدودیت هایی که برای تولید این مستند داشته است، بیان داشت: یکی از موانعی که برای تولید این مستند داشتیم صحبت کردن و به حرف آوردن مسئولین بود که پروسه تولید را نیز طولانی کرد اما با ترفندهای مختلفی که داشتیم تا حدی موفق شدیم و تعدادی از اینها با ما همکاری کردند.
این کارگردان درباره حضور این مستند در جشنواره عمار نیز گفت: در سال ۹۱ و ۹۲ دو مستند داشتم و در جشنواره عمار شرکت کرده بودم. اما درباره مستند «قزل قیه» می خواستیم این مستند را در جشنواره حقیقت هم پخش کنیم اما به دلایلی نشد و به جشنواره عمار رساندیم و امیدواریم که در این جشنواره پخش شود.